W pierwszym roku finansowania działań na rzecz klimatu ze środków programu LIFE Komisja Europejska przyznała 26 dotacji o łącznej wartości 36,75 mln euro na realizowane w 22 krajach projekty, których celem jest łagodzenie zmian klimatu, przystosowywanie się do nich, zarządzanie reakcją na zmiany klimatyczne i prowadzenie kampanii informacyjnych. Projekty te pokazują, jak w praktyce można realizować unijne cele dotyczące ochrony klimatu.
W przeddzień konferencji klimatycznej ONZ, która odbędzie się pod koniec bieżącego miesiąca w Paryżu, Komisja Europejska przyznała 26 dotacji na projekty w dziedzinie klimatu.
Projekty będą realizowane w całej UE a zakres działań jest bardzo szeroki: na przykład na Łotwie będzie to rekultywacja torfowisk, we Włoszech – zapobieganie powodziom, w Hiszpanii – zrównoważona produkcja asfaltu, zaś w Belgii, Luksemburgu i Danii – redukcja emisji pochodzących z hodowli bydła mlecznego.
Projekty będą obejmować 22 kraje członkowskie, a ich łączny koszt wyniesie około 73,9 mln euro, z czego UE pokryje 36,75 mln euro. W 2015 r. dotacje mają otrzymać jeszcze cztery inne projekty, co pozwoli w pełni wykorzystać przeznaczony na ten cel roczny budżet w wysokości 44,26 mln euro.
Komisarz UE do spraw polityki klimatycznej i energetycznej Miguel Arias Cañete wyjaśnił: „Projekty te pokazują, jak Unia wspiera praktyczne sposoby realizacji celów w dziedzinie klimatu. Pokazują też, że w całej Europie są wprowadzane w życie innowacyjne pomysły dotyczące tego, jak ograniczyć emisje gazów cieplarnianych i jak przystosować się do zmian klimatu. W przededniu szczytu w Paryżu program LIFE pomaga znaleźć nowe rozwiązania, które służą budowaniu gospodarki niskoemisyjnej, efektywnie korzystającej z zasobów i odpornej na zmiany klimatu”.
Jest to pierwsza grupa projektów w dziedzinie klimatu, które otrzymają dofinansowanie z programu LIFE. Będzie to możliwe dzięki temu, że program LIFE od niedawna służy również finansowaniu działań na rzecz klimatu. Pierwsze zaproszenie do składania wniosków dotyczących tego rodzaju działań ogłoszono w 2014 r. W odpowiedzi na nie wpłynęło 189 wniosków o dotacje. Krótki opis wybranych projektów można znaleźć poniżej.
Program LIFE to instrument finansowy UE na rzecz środowiska i działań w dziedzinie klimatu. Budżet przeznaczony na działania na rzecz klimatu na lata 2014–2020 wynosi 864 mln euro w cenach bieżących. Komisja ogłasza zaproszenia do składania wniosków o dotacje z programu LIFE co roku – następne ma zostać opublikowane wiosną 2016 r.
Więcej informacji:
Projekty LIFE dotyczące łagodzenia zmian klimatu
BELGIA (2 projekty – 4,6 mln euro)
LIFE DRB (Cockerill Maintenance & Ingénierie): LIFE DRB pozwoli pokazać po raz pierwszy na skalę przemysłową, w zakładach ArcelorMittal w Gandawie (Belgia), nowatorską, opatentowaną technologię spalania – podwójny palnik regeneracyjny. Technologia ta pozwala na wstępne ogrzewanie gazu i powietrza wielkopiecowego w innowacyjnym procesie przebiegającym w palniku, co potencjalnie zmniejszy zużycie gazu ziemnego w piecu grzewczym o 90 proc.
LIFE-Dairyclim (Université de Liège): Projekt ma wspomóc łagodzenie skutków zmian klimatu oraz ograniczanie emisji gazów cieplarnianych podczas chowu bydła mlecznego poprzez optymalizację strategii karmienia. Metoda ta zostanie przetestowana w gospodarstwach pilotażowych w Belgii, Luksemburgu i Danii, gdzie ma ona skutkować zmniejszeniem emisji metanu o 10 proc. Projekt położy również nacisk na znaczenie w hodowli bydła mlecznego obszarów trawiastych jako potencjalnych terenów pochłaniania dwutlenku węgla. W oparciu o wyniki projektu opracowane zostaną wytyczne, które umożliwią rozpowszechnianie i praktyczne wykorzystanie tych wyników w przyszłości.
CYPR (1 projekt – 1,0 mln euro)
LIFE+ ORGANIKO (Politechnika Cypryjska): Celem projektu jest pokazanie przewagi rolnictwa i produktów ekologicznych nad rolnictwem i produktami nieekologicznymi, przy wykorzystaniu wskaźników skuteczności łagodzenia zmian klimatycznych oraz jakości agronomicznej i środowiskowej. Projekt umożliwi opracowanie krajowego planu strategicznego na rzecz łagodzenia zmian klimatu w rolnictwie poprzez rozwój rolnictwa ekologicznego w gospodarce cypryjskiej. Spodziewane rezultaty to zmniejszenie o 5 proc. emisji dwutlenku węgla i podtlenku azotu.
FINLANDIA (1 projekt – 2,0 mln euro)
OPAL-Life (Fiński Instytut Zasobów Naturalnych): Projekt będzie opierać się na podejściu zakładającym współuczestnictwo, co ma pozwolić opracować i wdrożyć narzędzia i metody służące wspieraniu polityki rolnej i środowiskowej, która będzie chronić obszary wiejskie i ograniczać wpływ sektora rolnictwa na środowisko. Celem projektu będzie połączenie zrównoważonych, wysoko wydajnych i ekstensywnych metod rolnictwa i chowu zwierząt gospodarskich z ograniczeniem emisji gazów cieplarnianych.
FRANCJA (2 projekty – 6,7 mln euro)
LIFE Conipher (VICAT): Celem projektu jest pokazanie, w jaki sposób wysoko wydajna izolacja fotowoltaiczna budynków może zostać wykorzystana do modernizacji zasobów mieszkaniowych w celu zwiększenia efektywności energetycznej budynków i odporności na zmiany klimatu. W ramach projektu opracowane zostaną pierwsze gotowe do użycia panele typu „plug and play”, które umożliwią proste i szybkie „gruntowne renowacje”. Panele, wykonane w 85 proc. z materiałów pochodzących z recyklingu, mają zmniejszyć zużycie energii pierwotnej o 60 proc. a emisję gazów cieplarnianych – o 75 proc.
LIFE BEEF CARBON (Francuski Instytut ds. Hodowli Zwierząt): Projekt będzie promować innowacyjne systemy hodowli zwierząt gospodarskich oraz powiązane z taką hodowla praktyki, które zagwarantują trwałość hodowli bydła pod względem technicznym, gospodarczym, środowiskowym i społecznym. Partnerzy uczestniczący w realizacji projektu pokażą w praktyce działania służące ograniczeniu śladu węglowego tworzonego podczas produkcji wołowiny we Francji, Irlandii, Włoszech i Hiszpanii. Opracowanie krajowych planów działania mogłoby doprowadzić w ciągu 10 lat do zmniejszenia śladu węglowego podczas produkcji wołowiny nawet o 15 proc.
GRECJA (1 projekt – 1,9 mln euro)
LIFE CLIMATREE (Institut Środowiska Miejskiego i Zasobów Ludzkich): Celem tego projektu jest wniesienie wkładu w opracowanie nowej metodologii i udostępnienie politykom innowacyjnego narzędzia służącego do ustalania ilości składowanego dwutlenku węgla w trwałych plantacjach drzew w regionie Morza Śródziemnego. Projekt ma usprawnić obliczanie pochłaniania dwutlenku węgla w UE poprzez określenie metod uwzględniania plantacji drzew w obliczeniach, oszacowanie korzyści społeczno-ekonomicznych płynących ze składowania dwutlenku węgla przez plantacje drzew oraz opracowanie wytycznych dla rolników posiadających tego rodzaju plantacje.
WŁOCHY (1 projekt – 1,5 mln euro)
LIFE FoResMit (Centrum Badań nad Agrobiologią i Pedologią we Florencji): Celem projektu jest odtworzenie zniszczonych lasów iglastych na obszarach podmiejskich we Włoszech i w Grecji. Projekt ma służyć opracowaniu wytycznych w dziedzinie gospodarki leśnej, w tym innowacyjnych metod przerzedzania lasów, aby poprawić stabilność ekologiczną lasów i zwiększyć ich odporność i potencjał w zakresie łagodzenia zmian klimatu.
ŁOTWA (1 projekt – 1,8 mln euro)
LIFE Restore (Agencja Ochrony Przyrody): Projekt ma na celu propagowanie zrównoważonego zarządzania i ponownego wykorzystywania zniszczonych torfowisk na Łotwie. W jego ramach zostaną zdefiniowane metody obliczania emisji gazów cieplarnianych, które pochodzą z zagospodarowanych terenów podmokłych na Łotwie, oraz opracowanie narzędzi ułatwiających podejmowanie decyzji, które pozwolą zoptymalizować wpływ rekultywacji torfowisk na różnorodność biologiczną, wzrost gospodarczy i łagodzenie zmian klimatu w perspektywie długoterminowej. Powstaną także inwentarz i baza danych obejmujące zniszczone torfowiska na Łotwie, a politycy otrzymają niezbędne wsparcie. Działania podejmowanie w ramach projektu mają bezpośrednio zmniejszyć emisje dwutlenku węgla o około 2 227 ton sześciennych rocznie.
HISZPANIA (5 projektów – 10,5 mln euro)
LIFE_FERTILIFE (SISTEMAS AVANZADOS ENERGÉTICOS): Projekt ma na celu opracowanie prototypu służącego do wychwytywania emisji dwutlenku węgla z fabryki ceramiki i ponownego wykorzystania ich do utleniania wody do nawadniania upraw. Projekt pokaże w praktyce, na przykładzie zbiorów upraw owoców cytrusowych w regionie Walencji, skuteczność techniki „fertygacji dwutlenkiem węgla”. Wychwytywanie i ponowne wykorzystywanie 30–50 proc. emisji dwutlenku węgla pochodzących z fabryki ma doprowadzić do zmniejszenia intensywności oddychania gleby o 5–10 proc., co pomoże ograniczyć rozkład materii organicznej w glebie.
LIFE BATTLE-CO2 (Fundación CARTIF): Projekt pokaże w praktyce możliwości włączenia biomasy jako paliwa alternatywnego do produkcji mieszanek asfaltowych. Opracowany zostanie nowy układ zakładu, stworzony zostanie proces produkcyjny przebiegający w całości bez paliw kopalnych a emisje gazów cieplarnianych zostaną zmniejszone o 80 proc. Mieszanki asfaltowe zostaną przetestowane poprzez ich rzeczywiste wykorzystanie do budowy dróg. W ramach projektu opracowane zostaną również zasady określające kategorie produktów, aby można było uzyskać pierwszą deklarację środowiskową produktu dla asfaltu. Dodatkowo popiół ze spalania biomasy zostanie przetestowany jako stabilizator gleby.
LIFE METHAmorphosis (FCC AQUALIA): Celem projektu jest wykorzystanie na skalę przemysłową dwóch innowacyjnych systemów oczyszczania ścieków do pozyskiwania taniego biometanu do napędzania pojazdów. Pierwszy system będzie przetwarzał ścieki komunalne, a drugi – pochodzącą z rolnictwa gnojowicę. Systemy te mają zmniejszyć zapotrzebowanie na energię podczas przetwarzania nawet o 70 proc., a emisję gazów cieplarnianych – nawet o 80 proc. Przetestowane zostaną też możliwości komercyjnego wykorzystania uzyskanego biometanu w sektorze motoryzacyjnym.
LIFE Blue Natura (Regionalne Ministerstwo Środowiska i Planowania Przestrzennego w Andaluzji): Projekt ma na celu oszacowanie ilości osadów węgla i stopnia jego pochłaniania przez łąki bagienne i łąki trawy morskiej w Andaluzji („niebieski dwutlenek węgla”). Informacje te umożliwią przybliżoną ocenę usług ekosystemowych zapewnianych przez te siedliska, posłużą jako podstawa dla projektów rekultywacyjnych i pomogą w opracowaniu strategii dotyczących łagodzenia zmian klimatu i przystosowywania się do nich.
LIFE DEMOWAVE (Quantum Innovative S.L.): Celem tego projektu jest przetestowanie dwóch konwerterów energii fal do celów wytwarzania energii elektrycznej na wysokoenergetycznych wybrzeżach. Na wybrzeżu Galicii zostaną zainstalowane dwa prototypy o mocy 25 kW. W ramach projektu oceniona zostanie ich rentowność społeczno-ekonomiczna oraz możliwości powielania zastosowanych rozwiązań. Nacisk zostanie położony na korzyści płynące dla środowiska, w tym ograniczenie śladu węglowego i zanieczyszczeń w porównaniu z innymi technologiami.
SZWECJA (1 projekt – 5,8 mln euro)
EffiSludge for LIFE (Scandinavian Biogas Fuels AB): Projekt służy temu, by przemysł celulozowo-papierniczy oszczędniej wykorzystywał zasoby i stał się bardziej zrównoważony. Będzie to możliwe dzięki oszczędzaniu energii podczas oczyszczania ścieków oraz dzięki znacznemu zwiększeniu potencjału biogazu pochodzącego ze ścieków wytworzonych przez ten przemysł. Projekt będzie realizowany poprzez wprowadzenie innowacyjnego procesu w jednym z zakładów – zmieniony zostanie proces tlenowego oczyszczania biologicznego w celu zwiększenia produkcji ścieków, które będą nadawać się do wykorzystania. Zużycie energii elektrycznej podczas tlenowego oczyszczania ścieków ma zostać zmniejszone o co najmniej 50 proc. na jednostkę ścieków.
Projekty LIFE dotyczące przystosowywania się do zmian klimatu
GRECJA (2 projekty – 3,9 mln euro)
LIFE AgroClimaWater (Spyridis A. – Koutalou V. G.P. HYETOS): Celem projektu jest przygotowanie sektora rolnictwa do zmian klimatycznych. Projekt będzie polegać na opracowaniu strategii przystosowania się przez sektor rolnictwa do zmian klimatu oraz zapoznaniu wybranych organizacji rolniczych ze strategiami dostosowania gospodarki wodnej. Będzie on dotyczył przede wszystkim upraw brzoskwiń, cytrusów i oliwek na dwóch obszarach na Krecie (Grecja) i jednym obszarze w Basilicacie (Włochy). Rolnicy będą mieli do dyspozycji metody dostosowania praktyk rolniczych, aby móc osiągnąć najwyższe możliwe zbiory pomimo niskiej lub nieregularnej dostępności wody.
LIFE ADAPT2CLIMA (Krajowe Obserwatorium w Atenach): Projekt ma na celu stworzenie solidnych podstaw wiedzy na temat zmian klimatu i ich skutków dla sektora rolnictwa na trzech wyspach Morza Śródziemnego, a także zmniejszenie podatności na zagrożenia związane ze zmianami klimatu i zwiększenie odporności na te zmiany. Projekt ułatwi opracowanie strategii dostosowawczych dla sektora rolnictwa na wyspach regionu Morza Śródziemnego dzięki innowacyjnemu narzędziu wspierania procesów decyzyjnych zastosowanemu na Krecie, Sycylii i Cyprze. Narzędzie to symuluje wpływ zmian klimatu na produkcję rolną i pokazuje skuteczność wybranych wariantów działań dostosowawczych. Przy pomocy tego narzędzia projekt umożliwi opracowanie we współpracy z organizacjami rolniczymi strategii dostosowania gospodarki wodnej. Ich wdrożenie ma doprowadzić do ograniczenia zużycia wody w każdym uczestniczącym gospodarstwie o co najmniej 30 proc.
WŁOCHY (5 projektów – 11,0 mln euro)
Life SEC Adapt (Sviluppo Marche SpA): Głównym celem projektu jest zwiększenie odporności na zmiany klimatu w gminach we Włoszech (Marche) i w Chorwacji (Jadranska Hrvatska), a także udzielenie tym gminom pomocy w zakresie zapobiegania skutkom zmian klimatycznych i dostosowania się do nich poprzez włączenie celów związanych z klimatem do lokalnych strategii i praktyk dzięki przystąpieniu do inicjatywy „Mayors Adapt”. Ostatecznym celem jest przyjęcie i modernizacja modelu „wspólnot zrównoważonej energii” w celu poprawy zarządzania w dziedzinie ochrony klimatu.
LIFE DERRIS (UNIPOL GRUPPO FINANZIARIO): Projekt służy przekazaniu wiedzy na temat oceny ryzyka i zarządzania ryzykiem w odniesieniu do katastrofalnych zjawisk pogodowych, jaką posiadają firmy ubezpieczeniowe, administracjom publicznym i MŚP, tak aby pomóc w stworzeniu „odpornych przedsiębiorstw”. W ramach projektu narzędzia oceny i umiejętności w zakresie zapobiegania ryzyku wypracowane przez branżę ubezpieczeniową zostaną przekazane organom administracji publicznej i MŚP w Turynie, co umożliwi wprowadzenie w życie innowacyjnych publiczno-prywatnych sposobów reagowania na katastrofy klimatyczne.
LIFE IRIS (ERVET SpA): Projekt LIFE IRIS ma na celu wspieranie przedsiębiorstw (a zwłaszcza MŚP) w regionie Emilia-Romania w ich wysiłkach na rzecz zwiększenia odporności na ekstremalne zjawiska pogodowe. Będzie on również służył zbadaniu skuteczności środków dostosowawczych stosowanych w ramach klastrów (przez sektor przemysłu i w obrębie łańcucha dostaw), a także wspieraniu rozpowszechniania narzędzi finansowych mających nagradzać odporne przedsiębiorstwa lub sektory.
LIFE HEROTILE (Industrie Cotto Possagno S.p.A.): Projekt ma na celu zaprojektowanie i wyprodukowanie dwóch rodzajów dachówek (marsylskich i portugalskich, które razem pokrywają ponad 60 proc. dachów dwuspadowych w Europie) o kształcie umożliwiającym wyższą przepuszczalność powietrza dzięki nakładaniu się dachówek na siebie oraz większą efektywność energetyczną dzięki wentylacji poddachówkowej. Nowe dachówki będą testowane na budynkach w skali rzeczywistej, które są pokryte siedmioma różnymi typami dachów i znajdują się w różnych regionach obszaru Morza Śródziemnego. Celem projektu jest udowodnienie, że dachówki mogą pomóc zaoszczędzić do 50 proc. energii zużywanej na chłodzenie budynków oraz zmniejszyć o 10 proc. wytwarzane podczas procesu chłodzenia emisje gazów cieplarnianych.
LIFE PRIMES (Regionalna Agencja Ochrony Ludności – Emilia-Romania): Celem projektu jest stworzenie aktywnych i odpornych społeczności poprzez zaangażowanie ich w działania wczesnego ostrzegania i zapobiegania ryzyku powodzi. Projekt będzie promować współpracę między organami ochrony ludności a społeczeństwem obywatelskim, a także będzie propagował wiedzę na temat przystosowania się do zmian klimatu oraz wpływu różnych modeli ostrzeżeń o zagrożeniu. Jego celem będzie także standaryzacja regionalnych procedur zarządzania ryzykiem i zapobiegania powodziom oraz utworzenie internetowej platformy informacyjnej. Obywatele zaangażowani w projekt opracują w ciągu trzech lat ponad 600 lokalnych planów działań dostosowawczych.
HOLANDIA (1 projekt – 10,4 mln euro)
LIFE URBAN-ADAPT (miasto Rotterdam): Projekt pokaże w praktyce innowacyjne, aktywizujące podejście do wdrażania na szeroką skalę miejskich strategii adaptacyjnych i powiązanych działań, aby zwiększyć akceptację dla ich realizacji wśród ogółu społeczeństwa i zainteresowanych stron. Celem projektu jest zwiększenie pojemności wodnej gleby w obszarze miejskim, odtworzenie ekosystemów oraz stworzenie błękitno-zielonej infrastruktury, aby zwiększyć odporność na zmiany klimatu dwóch dzielnic Rotterdamu (ZoHo i Nieuwe Maas).
POLSKA (1 projekt – 5,8 mln euro)
LIFERADOMKLIMA-PL (miasto Radom): Celem projektu jest zwiększenie odporności Radomia na zmiany klimatu. Aby móc kontrolować zagrożenie powodziowe, miasto wybuduje błękitno-zieloną infrastrukturę, która umożliwi zarządzanie ekstremalnymi zjawiskami pogodowymi, w tym na obszarach retencji wód opadowych do różnorakiego wykorzystania. W ramach projektu powstanie również ocena podatności Radomia na zmiany klimatu.
HISZPANIA (1 projekt – 5,5 mln euro)
LIFE ADAPTAMED (Regionalne Ministerstwo Środowiska i Planowania Przestrzennego w Andaluzji): Celem projektu jest złagodzenie niekorzystnego wpływu zmian klimatu na podstawowe usługi ekosystemowe w trzech reprezentatywnych krajowych obszarach chronionych Morza Śródziemnego o dużym znaczeniu społeczno-gospodarczym, którymi są: tereny podmokłe Doñany, łańcuch górski Sierra Nevada i półpustynny obszar przybrzeżny Cabo de Gata. W projekcie wykorzystane zostanie podejście ekosystemowe do opracowywania, wdrażania, monitorowania, oceny i rozpowszechniania środków zarządzania przystosowaniem się do zmian klimatu. Środki te będą dotyczyć przede wszystkim retencji glebowej, zapylania, pastwisk, regulacji temperatury, zaopatrzenia w wodę oraz zapobiegania pożarom lasów i pustynnieniu. W rezultacie projekt przewiduje wzrost odporności tych systemów społeczno-ekologicznych oraz ochronę ich podstawowych usług ekosystemowych przed zmianami klimatu.
Projekty LIFE dotyczące zarządzania i informowania w dziedzinie klimatu
FRANCJA (1 projekt – 1,5 mln euro)
LIFE Clim'Foot (Agence de l'Environnement et de la Maîtrise de l'Energie – ADEME): Celem projektu jest wspieranie wdrażania polityk publicznych, które przewidują zachęty dla organizacji publicznych i prywatnych do zmniejszania emisji dwutlenku węgla. W ramach projektu utworzona zostanie europejska sieć wokół koncepcji „śladu węglowego organizacji”, udostępnione zostaną narzędzia do zharmonizowania obliczeń dotyczących śladu węglowego, odbędą się szkolenia przeznaczone dla działaczy politycznych i użytkowników końcowych, przeprowadzone zostaną testy zaproponowanej metodologii obliczania i zmniejszania śladu węglowego pochodzącego od różnych organizacji, a inwestorzy będą mogli nawiązać kontakt z organizacjami, które poszukują funduszy na ograniczenie swojego śladu węglowego. W projekcie udział wezmą podmioty publiczne i prywatne z Chorwacji, Francji, Grecji, Węgier i Włoch.
Informacje szczegółowe
- Data publikacji
- 25 listopada 2015
- Autor
- Dyrekcja Generalna ds. Działań w dziedzinie Klimatu